Gıyabi cenaze namazı nedir, nasıl kılınır? Gıyabi cenaze namazı kaç rekat?

Gıyabi cenaze namazı kılınışı Diyanet bilgileri pek çok vatandaş tarafından araştırılıyor. Gıyabi cenaze namazı ile ilgili Diyanet kaynaklarında, “Nitekim Resulullah (s.a.s.), Habeş Kralı Necaşi’nin vefatını haber vermiş, sonra da onun cenaze namazını kıldırmak üzere cemaatin önüne geçmiş, ashab da arkasında saf tutmuştur. (Buhari, Cenaiz, 55; Müslim, Cenaiz, 63).” ifadesi yer alıyor.

GIYABİ CENAZE NAMAZI NEDİR?

Gıyabi cenaze namazının kılınışı, normal cenaze namazıyla aynıdır, ancak ölen kişi fiziksel olarak hazır bulunmadan kılınır. Aslolan, namazının kılınabilmesi için cenazenin hazır bulunmasıdır. Bununla birlikte hazır olmayan cenaze için de namaz kılınabilir. Nitekim Resulullah (s.a.s.), Habeş Kralı Necaşi’nin vefatını haber vermiş, sonra da onun cenaze namazını kıldırmak üzere cemaatin önüne geçmiş, ashab da arkasında saf tutmuştur (Buhari, Cenaiz, 55; Müslim, Cenaiz, 63).

Olayda hazır bulunan Cabir b. Abdullah (r.a.) şöyle demiştir: “Resulullah (s.a.s.), Necaşi’nin (gıyabında) cenaze namazını kıldırdı. Ben de ikinci yahut üçüncü saftaydım” (Buhari, Cenaiz, 54) Yine, Resulullah’ın (s.a.s.) Uhud şehitleri (Buhari, Cenaiz, 73) ve kendisine haber verilmeden defnedilen cenazeler için de gıyabi cenaze namazı kıldığı bilinmektedir (Buhari, Cenaiz, 56).

GIYABİ CENAZE NAMAZINI KILMANIN BAZI ŞARTLARI

Uzaklık: Vefat eden kişi ile cenaze namazını kılacak kişi arasında uzun bir mesafe olmalıdır. Bu mesafenin ne kadar olması gerektiği konusunda farklı görüşler vardır.

Namazın Orjinal Yerinde Kılınmaması: Vefat eden kişinin bulunduğu yerde cenaze namazının kılınmamış olması gerekir. Ancak bu şart, bazı alimlere göre zorunlu değildir.

Haberin Alınması: Cenaze namazını kılacak kişinin, vefat eden kişinin öldüğüne dair kesin bir haber alması gerekir.

GIYABİ CENAZE NAMAZI NASIL KILINIR?

Cenaze namazı rüku ve secdesi olmayan bir namazdır; rükünleri kıyam ve tekbirlerdir. Cenaze namazında iftitah (başlangıç) tekbiriyle birlikte dört tekbir bulunmaktadır. Selam vermek vaciptir. Sünnetleri ise, Allah’a hamd ve sena etmek, Resulullah’a (s.a.s.) salat ve selam getirmek, hem ölü hem de Müslümanlar için dua etmekten ibarettir. Cenaze namazı kılmak için, cenazeye karşı ve kıbleye yönelik olarak saf bağlanır ve niyet edilir. İmam ve cemaat tekbir alarak ellerini bağlarlar “ve celle senaük” cümlesiyle birlikte “Sübhaneke”yi okurlar. Ardından, eller kaldırılmadan tekbir alınır ve “Salli-Barik” duaları okunur. Tekrar eller kaldırılmaksızın tekbir alınır. Bilenler cenaze duasını (Tirmizi, Cenaiz, 38), bilmeyenler ise dua niyetiyle “Fatiha” suresini veya başka bir duayı okurlar (Tirmizi, Cenaiz, 39). Dördüncü tekbirden sonra sağa ve sola selam verilir. Böylece namaz tamamlanmış olur.

Cenaze namazında taharet, kıbleye yönelmek, setr-i avret (vücudun örtülmesi gereken yerlerini örtmek) ve niyet gibi şartlara riayet edilir. Namazı kılınacak cenazenin müslüman olması, yıkanıp kefenlenmiş olması, cemaatin önünde olması gerekir. Ayrıca Hanefi ve Malikilere göre bedeninin tamamı veya yarıdan fazlası yahut başı ile birlikte en az yarısı bulunmalıdır. Şafiilere göre ise kişi ölüp de bir tek uzvu bulunsa bile cenaze namazı kılınır. Nitekim ashab, ölen ve sadece eli bulunan bir sahabinin namazını kılmıştır (Şirbini, Muğni’l-muhtac, 1/518). Canlı olarak doğup ölen çocuk yıkanır ve cenaze namazı kılınır (el-Fetava’l-Hindiye, 1/174).

GIYABİ CENAZE NAMAZI KILINIŞI ADIMLARI

Niyet: Cenaze namazını kılmak için niyet edilir. İçten “Niyet ettim Allah rızası için gıyabi cenaze namazını kılmaya” şeklinde niyet edilir.

Tekbir: Dört kez tekbir alınır. Her tekbirin ardından aşağıda belirtilen dualar okunur:

a. Birinci Tekbir – Fatiha Suresi okunur.

b. İkinci Tekbir – Selatü Selam (Salât-ı İbrahimiye) okunur:
“Allahümme salli alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammedin, kema salleyte alâ İbrahim ve alâ âli İbrahim, innake hamidun mecîd. Allahümme bârik alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammedin, kema bârekte alâ İbrahim ve alâ âli İbrahim, innake hamidun mecîd.”

c. Üçüncü Tekbir – Cenaze Duası okunur:
“Allahümmeğfirlahu verhamhu, veâfihi ve’fü anhu, vekerim nüzülehu, ve vassi’ mudhalehu, veghsilhu bilma’i ves-selci velbard. Venaqqıhi mine’l hatâya kema yunaqqas-sebyed mined-denes. Allahümme ebdilhu dâran hayran min dârih, ve ehlân hayran min ehlîh, vezavjan hayran min zawjih. Allahümme adqilhu cennetike ve aızhuhu min azâbin nar.”

d. Dördüncü Tekbir – Dua edilir ve “Allahümme lâ tahrimnâ ecreh, ve lâ teftinnâ ba’dah” duası okunur.